ახალი კანონი ბრაზილიაში შეიძლება გამოიწვიოს "მნიშვნელოვანი გარემოსდაცვითი ზიანი და ადამიანის უფლებების დარღვევა" და წარმოადგენს "უკან დახევას ათწლეულების განმავლობაში" ბრაზილიაში, მათ შორის ამაზონისთვის, გაეროს ექსპერტმა განუცხადა BBC News-ს.

ინფრასტრუქტურის განვითარების პროექტების დაჩქარებული დამტკიცების გეგმები გააკრიტიკა ასტროიდ პუენტეს რიანომ, გაეროს სპეციალურმა მომხსენებელმა, როდესაც ქვეყანა ემზადება COP30 კლიმატის სამიტის მასპინძლობისთვის ამ წელს.

კანონმდებლებმა ამ თვის დასაწყისში დაამტკიცეს გეგმები გარემოსდაცვითი ლიცენზიების გასამარტივებლად ინფრასტრუქტურისთვის, მათ შორის გზების, კაშხლების, ენერგიისა და მაღაროებისთვის, თუმცა პრეზიდენტმა ოფიციალურად არ დაამტკიცა კანონპროექტი.

კრიტიკოსებმა მას უწოდეს "განადგურების კანონპროექტი" და ამბობენ, რომ ამან შეიძლება გამოიწვიოს გარემოსდაცვითი დარღვევები და ტყეების გაჩეხვა.

მხარდამჭერები ამბობენ, რომ ახალი ქვეყნის მასშტაბით ლიცენზირების რეჟიმი გაამარტივებს გრძელვადიან და რთულ პროცესს, რომელსაც კომპანიები აწყდებიან, რათა დაამტკიცონ ხელისუფლებისთვის, რომ დაგეგმილი განვითარება არ იწვევს მიუღებელ გარემოსდაცვით ზიანს.

ცვლილებების თანახმად, ზოგიერთ დეველოპერს შეეძლება საკუთარი გარემოსდაცვითი ზემოქმედების თვითგამოცხადება ონლაინ ფორმის საშუალებით იმ პროექტებისთვის, რომლებიც ითვლება უფრო მცირედ - ნაბიჯი, რომელსაც მხარდამჭერები ამბობენ, რომ შეამცირებს ბიუროკრატიას, მაგრამ კრიტიკოსები თვლიან, რომ ეს მთავარი პრობლემაა.

რიანომ BBC-ს განუცხადა, რომ მას ეშინოდა, რომ მსუბუქი რეგულაციები "გამოიყენება ზოგიერთ სამთო პროექტზე" და "გავლენას მოახდენს ამაზონის რეგიონზე".

მან ასევე თქვა, რომ ის "ძალიან შეშფოთებულია" ზოგიერთი პროექტის ლიცენზიების ავტომატური განახლების გეგმით, სადაც მნიშვნელოვანი ცვლილებები არ მომხდარა, თქვა: "ეს ხელს შეუშლის ამ პროექტებზე გარემოსდაცვითი ზემოქმედების შეფასებას. ზოგიერთი პროექტი მოიცავს სამთო პროექტებს ან ინფრასტრუქტურულ პროექტებს, სადაც საჭიროა სრული შეფასება."

"ეს ასევე გამოიწვევს ტყეების გაჩეხვას. პროექტების მოდიფიკაციები ან გაგრძელება შეიძლება გამოიწვიოს ტყეების გაჩეხვა ამაზონში სათანადო შეფასების გარეშე."

ამაზონის ტყეების და მიწის გაწმენდის დიდი ნაწილი გამოწვეულია სოფლის მეურნეობითა და სამთო მოპოვებით, ზოგჯერ უკანონოდ - მაგრამ რიანომ თქვა, რომ კანონპროექტი "უკან მიდის" ამ მცდელობებზე.

მისი ჩარევა ორი თვის შემდეგ მოხდა მას შემდეგ, რაც გამოქვეყნდა ახალი ანალიზი, რომელიც აჩვენებს ამაზონის უზარმაზარ მონაკვეთებს, რომლებიც განადგურდა 2024 წელს, ტყის ხანძრებით, რომლებიც გამოწვეულია გვალვით, რაც აძლიერებს ადამიანის მიერ გამოწვეულ ტყეების გაჩეხვის ზეწოლას.

ახალი კანონის თანახმად, გარემოსდაცვით სააგენტოებს ექნებათ 12 თვე - გახანგრძლივებული 24 თვემდე - სტრატეგიული პროექტებისთვის ლიცენზიის მინიჭების შესახებ გადაწყვეტილების მისაღებად. თუ ეს ვადა დაირღვევა, ლიცენზია შეიძლება ავტომატურად გაიცეს.

მხარდამჭერები ამბობენ, რომ ეს ბიზნესს გარკვეულობას მისცემს, რაც ხელს შეუშლის შეფერხებებს, რომლებიც აწუხებდათ პროექტებს, მათ შორის ჰიდროელექტრო კაშხლებს სუფთა ენერგიისთვის ან სარკინიგზო ხაზებს მარცვლეულის გადასატანად.

რიანომ თქვა, რომ მას ესმოდა უფრო ეფექტური სისტემების საჭიროება, მაგრამ შეფასებები უნდა იყოს "ყოვლისმომცველი" და "მეცნიერებაზე დაფუძნებული."

კანონი ასევე შეამსუბუქებს ინდიელ ან ტრადიციულ კვილომბოლა თემებთან კონსულტაციის მოთხოვნას ზოგიერთ სიტუაციაში, თუ ისინი პირდაპირ არ დაზარალდებიან.

გაეროს ექსპერტებმა გამოთქვეს შეშფოთება, რომ შეფასებების დაჩქარებამ შეიძლება გამორიცხოს მონაწილეობა და გავლენა მოახდინოს ადამიანის უფლებებზე.

კანონპროექტის მომხრეები ამბობენ, რომ ის ხელს შეუწყობს ეკონომიკურ განვითარებას, მათ შორის განახლებადი ენერგიის პროექტებისთვის, რომლებიც უნდა გაიზარდოს ეკონომიკის გასაზრდელად და შეამციროს ხარჯები ბიზნესისა და სახელმწიფოსთვის.

მაგრამ კრიტიკოსები შიშობენ, რომ გარემოსდაცვითი დაცვის შესუსტებამ შეიძლება გაზარდოს გარემოსდაცვითი კატასტროფების რისკი და დაარღვიოს ძირძველი უფლებები.

კონკრეტულად, გაეროს ექსპერტები ამტკიცებენ, რომ ამან შეიძლება წინააღმდეგობა გაუწიოს კონსტიტუციურ უფლებებს, რომლებიც უზრუნველყოფს ეკოლოგიურად დაბალანსებულ გარემოს - რაც ნიშნავს, რომ შესაძლოა წინ იყოს სამართლებრივი გამოწვევები.

სენატმა და დეპუტატთა პალატამ დაამტკიცეს კანონპროექტი და ახლა ის პრეზიდენტის დამტკიცებას ელოდება.

პრეზიდენტმა ლულა და სილვამ 8 აგვისტომდე უნდა გადაწყვიტოს, დაამტკიცოს თუ ვეტო დაადოს ახალ კანონს.

ბრაზილიის გარემოს დაცვისა და კლიმატის ცვლილების მინისტრი, მარინა სილვა, მტკიცედ ეწინააღმდეგება კანონპროექტს და გმობს მას, როგორც "სიკვდილის დარტყმას" გარემოსდაცვითი დაცვისთვის.

მაგრამ ის წარსულში არაერთხელ იყო პრეზიდენტის ოპოზიციაში სხვა საკითხებზე, მათ შორის ამაზონის აუზში ნავთობის ბურღვის წინადადებებზე.

თუნდაც პრეზიდენტმა ვეტო დაადოს მას, არსებობს შანსი, რომ კონსერვატიულმა კონგრესმა შეეცადოს ამის გაუქმებას.

ბრაზილიის კლიმატის ობსერვატორიამ კანონპროექტს უწოდა "ყველაზე დიდი გარემოსდაცვითი უკან დახევა" ბრაზილიის სამხედრო დიქტატურის შემდეგ, რომელშიც გზების მშენებლობამ და სასოფლო-სამეურნეო გაფართოებამ გამოიწვია ამაზონის ტყეების გაჩეხვა და მრავალი ძირძველი ხალხის გადაადგილება.

რიანომ თქვა, რომ ბრაზილიაში მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ კანონპროექტი "გააუქმებს დაცვას ქვეყანაში 18 მილიონ ჰექტარზე მეტზე, ურუგვაის ზომის", დასძინა "შედეგები უზარმაზარია."