ინდოეთსა და პაკისტანს შორის დაძაბულობამ მნიშვნელოვნად იმატა ბოლო თვეების განმავლობაში, რაც დასრულდა სამხედრო მოქმედებების სერიით, რამაც გააძლიერა შიშები ბირთვული იარაღით შეიარაღებულ მეტოქეებს შორის ომის შესახებ. სიტუაციამ რეგიონი ზღვარზე მიიყვანა და დაარღვია მყიფე ცეცხლის შეწყვეტა, რომელიც ძირითადად 2021 წლიდან არსებობდა.
ესკალაცია დაიწყო ინდოეთის სამხედრო ძალების მიერ პაკისტანის წინააღმდეგ დარტყმების დაწყებით, როგორც პასუხი გასულ თვეში ქაშმირში ინდოეთის მიერ ადმინისტრირებულ ტერიტორიაზე განხორციელებულ ტერორისტულ თავდასხმაზე, რის შედეგადაც 26 ინდუისტი ტურისტი დაიღუპა. პაკისტანმა უარყო რაიმე მონაწილეობა თავდასხმაში, მაგრამ ინდოეთმა მეზობელი ქვეყანა დაადანაშაულა რეგიონში სეპარატისტული ძალადობის გაღვივებაში.
ინდოეთის შეიარაღებულმა ძალებმა განაცხადეს, რომ დარტყმები მიზნად ისახავდა ინფრასტრუქტურას, რომელიც გამოიყენებოდა ინდოეთის წინააღმდეგ ტერორისტული თავდასხმების დაგეგმვისა და წარმართვისთვის. თუმცა, პაკისტანის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ დარტყმებმა სულ მცირე 21 მშვიდობიანი მოქალაქე, მათ შორის ორი ბავშვი, მოკლა. პაკისტანის სამხედროებმა ასევე განაცხადეს, რომ მათ ჩამოაგდეს ხუთი ინდური საბრძოლო თვითმფრინავი, თუმცა ეს პრეტენზიები დამოუკიდებლად ვერ დადასტურდა.
ინდოეთის შეიარაღებულმა ძალებმა განაცხადეს, რომ ცხრა ადგილი "საიდანაც ინდოეთის წინააღმდეგ ტერორისტული თავდასხმები დაიგეგმა და განხორციელდა" დაიბომბა გასულ თვეში ქაშმირში ტერორისტულ თავდასხმაზე შურისძიების მიზნით. ნიუ დელიმ ეს თავდასხმა ისლამაბადთან დააკავშირა - რასაც მისი მეზობელი უარყოფს.
პაკისტანის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ ოთხშაბათის დასაწყისში დარტყმებმა სულ მცირე 21 მშვიდობიანი მოქალაქე, მათ შორის ორი ბავშვი, მოკლა. პაკისტანის პრემიერ-მინისტრმა შეიბზ შარიფმა განაცხადა განცხადებაში ოთხშაბათს, რომ ქვეყანას "აქვს სრული უფლება უპასუხოს ინდოეთის მიერ დაკისრებულ ომის აქტს." პრემიერ-მინისტრის ოფისმა განაცხადა, რომ "პაკისტანის შეიარაღებულ ძალებს სათანადო ავტორიზაცია მიეცათ ამ საკითხთან დაკავშირებით შესაბამისი ქმედებების განსახორციელებლად."
ინდოეთი ამტკიცებს, რომ არ დაუმიზნებია პაკისტანის სამხედრო სამიზნეებს და ეს დარტყმები "არაესკალაციურად" წარმოაჩინა.
ანალიტიკოსები აფრთხილებენ ათწლეულების განმავლობაში მიმდინარე კონფლიქტის ესკალაციის შესახებ მუსლიმური უმრავლესობის ქაშმირის რეგიონის გამო, რომლის ნაწილები კონტროლდება ინდოეთისა და პაკისტანის მიერ, თუმცა ორივე ქვეყანა სრულ სუვერენიტეტს აცხადებს რეგიონზე. დავა 1947 წლიდან თარიღდება, როდესაც ბრიტანეთის მიერ მართული ინდოეთის ქვეკონტინენტი გაიყო დამოუკიდებელ ერებად, ინდუისტური უმრავლესობის ინდოეთსა და მუსლიმური უმრავლესობის პაკისტანს შორის. სხვადასხვა შეთანხმებამ გამოიწვია ამჟამინდელი მმართველობის შეთანხმებები, მაგრამ თითოეულ ქვეყანას აქვს კონკურენტული პრეტენზიები ქაშმირის, ან მისი ნაწილის სუვერენიტეტზე. კონფლიქტები, რომელთა ცენტრშიც იყო ტერიტორია, მოხდა ინდოეთსა და პაკისტანს შორის 1947, 1965 და 1999 წლებში, ხოლო ინდოეთსა და ჩინეთს შორის 1962 წელს, სამხედრო საზღვრებზე ძალადობისა და ხმლის რხევის მიმდინარე აფეთქებებით დღემდე.
ინდოეთიც და პაკისტანიც ბირთვული იარაღით აღჭურვილი ერები არიან, რაც მატებს გლობალურ განგაშს, როდესაც მათი დავა ქაშმირის გამო გამწვავდება. სტოკჰოლმის საერთაშორისო მშვიდობის კვლევის ინსტიტუტის (SIPRI) შეფასებით, პაკისტანსა და ინდოეთს თითოეულს აქვს დაახლოებით 170 ბირთვული ქობინი. ინდოეთის სამხედრო დოქტრინაში ბირთვული იარაღის როლი, როგორც ჩანს, ბოლო წლებში შეიცვალა ჩინეთის წინააღმდეგ საბრძოლველად, უფრო გრძელი რადიუსის იარაღზე მზარდი აქცენტით. პაკისტანის მზარდი მარაგი ბირთვული მასალისა და ახალი მიწოდების სისტემების განვითარების შესახებ ვარაუდობს, რომ მისი ბირთვული არსენალი, სავარაუდოდ, გაფართოვდება მომდევნო ათწლეულის განმავლობაში.
უახლესმა კრიზისმა ორივე მხარეს ომის რიტორიკა გამოიწვია, მედიის საშუალებები და პოლიტიკური ლიდერები აძლიერებენ დაძაბულობას. სოციალური მედიის მომხმარებლები აწარმოებენ ციფრულ ომებს, ავრცელებენ მუქარას და პროპაგანდას ისეთ პლატფორმებზე, როგორიცაა TikTok, Instagram და Facebook. სიტუაციამ გამოიწვია შეშფოთება ინდოეთისა და პაკისტანის სამხედრო დაპირისპირების პოტენციალის შესახებ, რადგან მსოფლიო ვერ შეძლებს ასეთი კონფლიქტის ატანას.
საერთაშორისო საზოგადოება, მათ შორის ტრამპის ადმინისტრაცია, მოუწოდებს დელისა და ისლამაბადს დეესკალაციისკენ. გაეროს გენერალურმა მდივანმა ანტონიო გუტერეშმა გამოხატა შეშფოთება თავდასხმის გამო და მოუწოდა ორივე ქვეყანას მაქსიმალური თავშეკავებისკენ.
კატარის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ განაცხადა განცხადებაში ოთხშაბათს, რომ იყო "გადაუდებელი საჭიროება, რომ ღია დარჩეს კომუნიკაციის არხები ინდოეთსა და პაკისტანს შორის."
პრეზიდენტმა დონალდ ტრამპმა ოვალურ ოფისში ყოფნისას დასძინა, რომ მას "იმედი აქვს, რომ ეს ძალიან, ძალიან სწრაფად დასრულდება."
ჩინეთმა, პაკისტანის მთავარმა მხარდამჭერმა, პაკისტანის წინააღმდეგ ინდოეთის თავდასხმა "სამწუხაროდ" მიიჩნია. განცხადებაში ჩინეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერმა მოუწოდა "ორივე მხარეს, იმოქმედონ მშვიდობისა და სტაბილურობის უფრო დიდ ინტერესებში, დარჩნენ მშვიდად, გამოიჩინონ თავშეკავება და თავი შეიკავონ ისეთი ქმედებებისგან, რამაც შეიძლება კიდევ უფრო გაართულოს სიტუაცია."
ჩინეთის ელჩმა პაკისტანში, ჯიანგ ზაიდონგმა, ოთხშაბათს ესაუბრა მუჰამედ იშაქ დარს, პაკისტანის ვიცე-პრემიერსა და საგარეო საქმეთა მინისტრს, პაკისტანის საგარეო საქმეთა სამინისტროს სპიკერის თქმით. სპიკერმა განაცხადა, რომ ორმა ქვეყანამ შეთანხმდა "შეინარჩუნონ მჭიდრო კოორდინაცია და კომუნიკაცია ყველა შესაბამის სფეროში."
ანალიტიკოსებმა თავდასხმების შემდეგ გააფრთხილეს, რომ ბირთვული იარაღით შეიარაღებულ მეზობლებს შორის ესკალაციის რისკი იზრდება. ოთხშაბათის საჰაერო თავდასხმა ბევრად უფრო მასშტაბური იყო, ვიდრე 2019 წელს, როდესაც ინდოეთმა დაარტყა ერთ, შორეულ პაკისტანის ადგილს ქაშმირში მსგავსი ტერორისტულ თავდასხმის საპასუხოდ.
პაკისტანელი გენერლების აზროვნება ახლა შეიძლება იყოს ის, რომ "იმისთვის, რომ ინდოეთმა აღარასდროს სცადოს მსგავსი რამის გაკეთება, მათ უნდა დააწესონ ბევრი ღირებულება ინდოეთზე, რომ ინდოეთს ნამდვილად სჭირდება ამის გადახდა", - თქვა ერთმა ანალიტიკოსმა.
რამდენიმე ავიაკომპანიამ გააფრთხილა მგზავრები ოთხშაბათს, რომ მათი ფრენები აზიასა და ევროპას შორის გადამისამართდებოდა პაკისტანის საჰაერო სივრცის თავიდან ასაცილებლად და შესაძლოა შეფერხებები შეექმნათ. ჩრდილოეთ ინდოეთში რამდენიმე აეროპორტის ოპერაციებმა ასევე განუსაზღვრელი ვადით შეაჩერა მუშაობა, განაცხადეს დაზარალებული ავიაკომპანიებმა და პაკისტანისკენ მიმავალ მრავალ ფრენას გააუქმეს.
