ბოლო 12 თვის განმავლობაში შეერთებულმა შტატებმა განიცადა კატასტროფების სერია, რომელიც გამწვავდა კლიმატის კრიზისით: დამანგრეველი ტყის ხანძრები სამხრეთ კალიფორნიაში, კატასტროფული ქარიშხალი დასავლეთ ჩრდილოეთ კაროლინაში და სასიკვდილო სიცხის ტალღები მთელი ქვეყნის მასშტაბით.
ამერიკელები სულ უფრო მეტად თვლიან, რომ გლობალური დათბობა სერიოზული საფრთხეა, რომელიც მათ პირადად შეეხებათ - და 74%-ს სურს მეტი კლიმატის მოქმედება. თუმცა, მიუხედავად იმისა, რომ ეს მაღალ დონეზე ჟღერს, ის მაინც უფრო დაბალია, ვიდრე მსოფლიოს სხვა ქვეყნების უმეტესობა. რა ხსნის ამ დისპერსიას?
ამ კითხვაზე ახალი შეხედულებები გაჩნდა ბოლოდროინდელი კვლევებიდან, რომლებიც იკვლევენ დამოკიდებულებას კლიმატის კრიზისის მიმართ მთელს მსოფლიოში და კონკრეტულად შეერთებულ შტატებში.
Nature Climate Change-ში გასულ წელს გამოქვეყნებულმა მოხსენებამ აჩვენა, რომ მსოფლიოს მოსახლეობის 89%-ს სურდა მეტი კლიმატის მოქმედება, ხოლო 69%-მა თქვა, რომ ისინი მზად იყვნენ თავიანთი პირადი შემოსავლის 1% დაეთმოთ ამ საქმისთვის.
მაგრამ ყველა თვალსაზრისით, შეერთებული შტატები - მსოფლიოს უდიდესი ეკონომიკა და მისი მეორე უდიდესი ნახშირბადის დამაბინძურებელი - რეიტინგში ყველაზე დაბალი იყო წვლილის შეტანის, მოქმედების მოთხოვნისა და იმის რწმენის თვალსაზრისით, რომ სხვები შეიტანენ წვლილს.
"კლიმატის დებატები აშშ-ში ყოველთვის ძალიან სპეციფიკური იყო საერთაშორისო შედარებაში", - თქვა პიტერ ანდრემ, Safe-ის ქცევითი ეკონომისტმა და გოეთეს უნივერსიტეტის ფრანკფურტის პროფესორმა და Nature-ის მოხსენების თანაავტორმა. მან მიუთითა კვლევაზე, რომელმაც დაადგინა, რომ "ეს ყოველთვის უფრო პარტიზანული იყო, მედიის ლანდშაფტი სტრუქტურირებული იყო განსხვავებულად, ვიდრე ბევრ ევროპულ ქვეყანაში და ბევრი [კლიმატის დეზინფორმაციის კამპანია] ასევე წარმოიშვა აშშ-ში."
ანდრემ და მისმა კოლეგებმა გადახედეს 130,000 ადამიანის მონაცემებს 125 ქვეყანაში და აღმოაჩინეს, რომ რესპონდენტების სურვილი, შეეტანათ თავიანთი შემოსავლის ნაწილი კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში, ყველაზე მაღალი იყო ღარიბ ქვეყნებში. მიანმაიში, სადაც მშპ ერთ სულ მოსახლეზე 1233 დოლარია, რესპონდენტების 93%-მა თქვა, რომ ისინი წვლილს შეიტანდნენ; შეერთებულ შტატებში, სადაც შემოსავლები დაახლოებით 70-ჯერ მაღალია, მხოლოდ 48%-მა გააკეთა ეს.
"ერთი ძალიან სავარაუდო ჰიპოთეზა არის ის, რომ რა თქმა უნდა, კლიმატის რისკის ზემოქმედება უფრო მეტად გიბიძგებთ მის წინააღმდეგ მოქმედებაში. რაც უფრო მდიდარი ხარ, მით უფრო ადვილია ადაპტაცია", - თქვა ანდრემ. "სხვა ამბავი არის ცვლილებებისადმი წინააღმდეგობა. ამჟამინდელი ეკონომიკა მუშაობს წიაღისეულ საწვავზე, ამიტომ რაც უფრო დიდია ეკონომიკა, მით მეტი რამ უნდა შეიცვალოს, რათა გახდეს კლიმატის ნეიტრალური."
მონაცემები, რომლებიც 2021 და 2022 წლებში Gallup-ის მიერ ჩატარებული გამოკითხვებიდან იყო ამოღებული, აჩვენა, რომ რესპონდენტები საფრანგეთში, იაპონიასა და კანადაში მზად იყვნენ, როგორც ამერიკელები, ფინანსურად შეეტანათ წვლილი კლიმატის მოქმედებაში, მაგრამ უფრო მეტად მოითხოვდნენ პოლიტიკურ მოქმედებას. დანიელები, თავის მხრივ, ისეთივე მიდრეკილნი იყვნენ, როგორც ამერიკელები, მოეთხოვათ პოლიტიკური მოქმედება, მაგრამ ბევრად უფრო მზად იყვნენ შემოსავლის შესატანად.
"ჩვენ გარკვეულწილად გლობალური სცენის აუტსაიდერები ვართ", - თქვა ჯენიფერ მარლონმა, იელის უნივერსიტეტის მკვლევარმა მეცნიერმა და ლექტორმა. "მე ვფიქრობ, რომ ეს დიდწილად გამოწვეულია ძლიერი წიაღისეული საწვავის ინტერესებით და მათი მჭიდრო ასოციაციებით არჩეულ ოფიციალურ პირებთან."
ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიამ 2024 წლის აშშ-ს არჩევნებში კამპანიისა და პოლიტიკური მოქმედების კომიტეტის შემოწირულობებში დაახლოებით 220 მილიონი დოლარი დახარჯა, იტყობინება ბოლოდროინდელი Yale Climate Connections-ის ანალიზი. შემოწირულობების დაახლოებით 88% რესპუბლიკელ კანდიდატებზე წავიდა, მათ შორის თითქმის 23 მილიონი დონალდ ტრამპსა და მის მხარდამჭერ ჯგუფებზე.
მარლონის თქმით, ამერიკელების "ძლიერმა გრძნობამ, რომ ინდივიდებს შეუძლიათ ყველაფრის მოგვარება", ასევე შეაფერხა მხარდაჭერა კოლექტიური კლიმატის მოქმედებისთვის.
მარლონის კლიმატის ცვლილების მიმართ საზოგადოებრივი დამოკიდებულების უახლესი ანალიზის მიხედვით, რომელიც გასულ თვეს გამოქვეყნდა, ამერიკელთა 63%-მა თქვა, რომ ისინი წუხდნენ კლიმატის ცვლილების გამო, მაგრამ ნახევარზე ნაკლებმა (45%-მა) თქვა, რომ ისინი პირადად და მნიშვნელოვნად დაზარალდებიან.
მან თქვა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ამერიკელთა უმრავლესობა მხარს უჭერს კლიმატის მოქმედებას, ეს აუცილებლად არ ითარგმნება ხმებად. "ეს არ იყო პირველადი მოტივაციის ფაქტორი. ხალხი უბრალოდ პრიორიტეტს ანიჭებს სხვა საკითხებს - განათლებას, ჯანდაცვას ან მთავრობის გადაჭარბებას", - თქვა მან.
ქერი ფანკმა, ასპენის ინსტიტუტის უფროსმა მრჩეველმა, მიუთითა შეერთებულ შტატებში კლიმატის პოლიტიკის შესახებ ღრმა პოლიტიკურ დაყოფაზე. "სხვა ადგილები კლიმატის მოქმედების იდეოლოგიური დაყოფით, როგორც წესი, გვხვდება დასავლეთ ევროპაში და ინგლისურენოვან ქვეყნებში, როგორიცაა კანადა, ავსტრალია", - თქვა მან. "ორი პარტიის სისტემა ამ საკითხებზე პოლარიზაციას უფრო თვალსაჩინოს ხდის."
ფანკმა აღნიშნა ტრადიციული ჟურნალისტიკის მიმართ უნდობლობის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი. ამერიკელთა მხოლოდ დაახლოებით მესამედს სჯერა მასობრივი მედიის. 2023 წელს ფანკმა ჩაატარა სიღრმისეული ინტერვიუები ამერიკელებთან, რომლებიც არ თვლიდნენ კლიმატის ცვლილებას მთავარ საფრთხედ და მან თქვა, რომ ბევრი რესპონდენტი სკეპტიკურად იყო განწყობილი ტრადიციული მედიის მიმართ. მან ასევე თქვა, რომ კლიმატის ჯგუფების მესიჯი ყოველთვის არ აღწევს დანიშნულ ეფექტს. "რაც უფრო მეტად ხაზს უსვამენ აქტივისტები პრობლემას, მით უფრო სკეპტიკურად გრძნობენ თავს ადამიანები, რომ უნდა იყვნენ", - თქვა მან.
პიტერ ფიშერმა, ოქსფორდის უნივერსიტეტის პოლიტიკურ სოციოლოგიასა და The Peoples' Climate Vote-ის ავტორმა, კლიმატის გამოკითხვამ 1,2 მილიონი ადამიანის, თქვა, რომ Nature-ის დასკვნები დიდწილად ემთხვეოდა იმას, რაც მან აღმოაჩინა: თითქმის ყველგან ფართო მხარდაჭერა წიაღისეული საწვავის წვისგან სწრაფი გადასვლისთვის. მან მიუთითა რამდენიმე შესამჩნევ გამონაკლისზე, მათ შორის რუსეთზე, აშშ-ზე, კანადაზე, ავსტრალიაზე და, გარკვეულწილად, დიდ ბრიტანეთზე. ფანკის მსგავსად, მან ამ გამონაკლისებს, ნაწილობრივ, კლიმატის საკითხებზე პარტიზანულ დაყოფას მიაწერა.
თუმცა, მან ხაზი გაუსვა, რომ ამ ქვეყნებში რესპონდენტების უმრავლესობა მხარს უჭერდა წიაღისეული საწვავისგან გადასვლას. "არსებობს შეშფოთება კლიმატის ცვლილების შესახებ და ადამიანებს სურთ მოქმედება", - თქვა მან.
ერთი რამ, რაც რესპონდენტებს მთელს მსოფლიოში ჰქონდათ საერთო? მიდრეკილება, რომ შეაფასონ თავიანთი თანამემამულე მოქალაქეები. Nature-ის კვლევაში, აშშ-ში რესპონდენტების თითქმის ნახევარმა თქვა, რომ ისინი მზად იყვნენ თავიანთი შემოსავლის ნაწილი კლიმატის ცვლილებასთან საბრძოლველად, მაგრამ რესპონდენტებმა ივარაუდეს, რომ ქვეყნის დანარჩენი ნაწილის მხოლოდ 33% იყო მზად ამის გასაკეთებლად.
ფიშერმა და სხვა ექსპერტებმა განაცხადეს, რომ ადამიანებს აცნობონ, რომ ისინი ნამდვილად უმრავლესობაში არიან, შეიძლება დაეხმაროს მათ ზეწოლა მოახდინონ არჩეულ ოფიციალურ პირებზე, მიიღონ ზომები კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ.
"პოლიტიკოსებს ხშირად იმაზე მეტი პოლიტიკური სივრცე აქვთ, ვიდრე ფიქრობენ კლიმატის ცვლილებასა და სხვა საკითხებზე", - თქვა მან. "და ასე რომ, მე ვიტყოდი, რომ ეს, კლიმატის მეცნიერებასთან ერთად, იძლევა დამაჯერებელ მიზეზებს კლიმატის ცვლილების წინააღმდეგ რეალურად მოქმედებისთვის."
ეს ამბავი არის 89%-იანი პროექტის ნაწილი, გლობალური ჟურნალისტური თანამშრომლობის Covering Climate Now-ის ინიციატივა.
