Meta-ის მიერ 14.8 მილიარდი დოლარის ინვესტიცია სტარტაპ Scale AI-ში და მისი დირექტორის დაქირავება ახალ შეკითხვებს აჩენს: როგორ მოეკიდება აშშ-ის რეგულატორი ასეთ „აქვაიჰაირ“ (acquihire) ტიპის გარიგებებს დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის პირობებში.
გარიგების შედეგად, Meta გახდა Scale AI-ის 49%-იანი არამმართველი წილის მფლობელი. Scale AI გიგ-ვორქერებს ქირაობს ხელოვნური ინტელექტის სისტემებისთვის სასწავლო მონაცემების დასალეიბლად. მისი კლიენტებია Microsoft და OpenAI — Meta-ს მთავარი კონკურენტები AI ტექნოლოგიების სფეროში.
რადგან Meta-მ არ შეიძინა კომპანიის საკონტროლო წილი, გარიგება ავტომატურ ანტიმონოპოლიურ შემოწმებას გადაურჩა. თუმცა რეგულატორებს მაინც აქვთ უფლება, გამოძიება დაიწყონ, თუკი დაინახავენ, რომ გარიგების სტრუქტურა შეგნებულად შექმნილია კონკურენციის შესაზღუდად ან ზედამხედველობის თავიდან ასარიდებლად.
წვდომა, გამჭვირვალობა და სამართლიანობა
გარიგების შედეგები უკვე იგრძნობა. ცნობების თანახმად, Google-მა, Scale-ის ერთ-ერთმა კლიენტმა, შეწყვიტა მასთან თანამშრომლობა მას შემდეგ, რაც გახდა ცნობილი Meta-ს წილის შესახებ. სხვა კლიენტებიც გადახედვას უკეთებენ თავიანთ კონტრაქტებს.
Scale-ის წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ კომპანიის საქმიანობა მყარია და ის ერთგულია კლიენტების მონაცემების დაცვის მიმართ. თუმცა Google-ის გადაწყვეტილებაზე კომენტარი არ გაუკეთებია.
Scale-ის 28 წლის დამფუძნებელი და აღმასრულებელი დირექტორი, ალექსანდრ ვანგი, Meta-ს შეუერთდება, თუმცა დარჩება Scale-ის ბორდის წევრი. წყაროების თქმით, მას სრულყოფილი წვდომა Scale-ის ინფორმაციაზე არ ექნება.
რეგულატორული ფონი ტრამპის ადმინისტრაციის პირობებში
დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციას უფრო რბილი დამოკიდებულება აქვს AI რეგულირების მიმართ. ჩინოვნიკები აცხადებენ, რომ არ სურთ AI ტექნოლოგიების განვითარებაში ჩარევა, თუმცა დიდ ტექნოლოგიურ კომპანიებზე ძალაუფლების კონცენტრაცია მათთვის მაინც პრობლემურია.
ჯორჯ ვაშინგტონის უნივერსიტეტის სამართლის პროფესორის, უილიამ კოვაჩიჩის თქმით, რეგულატორები ყურადღებით აკვირდებიან AI-სთან დაკავშირებულ გარიგებებს, თუნდაც საჯაროდ არ აფერხებდნენ მათ. „ეს არ ნიშნავს, რომ აუცილებლად ჩაერევიან, მაგრამ აკვირდებიან, რას აკეთებენ კომპანიები,“ – ამბობს ის.
ბაიდენის ადმინისტრაციის დროს, ფედერალურმა სავაჭრო კომისიამ (FTC) გამოიძია რამდენიმე მსგავსი გარიგება — მათ შორის Amazon-ის მიერ AI სტარტაპ Adept-ის ტალანტების გადაბირება და Microsoft-ის მიერ Inflection AI-ის მოდელებსა და თანამშრომლებზე წვდომის მიღება $650 მილიონად.
Amazon-ის გარიგება შეუსრულდა დამატებითი ზომების გარეშე, ხოლო Microsoft-ის წინააღმდეგ საჯარო ზომები არ მიღებულა — თუმცა გამოძიება გრძელდება.
იურიდიული სივრცე და პოლიტიკური წნეხი
ზოგიერთი ანტიმონოპოლიური სპეციალისტი ამბობს, რომ Meta-მ შესაძლოა სამართლებრივი რისკები შეამციროს იმით, რომ მხოლოდ არამმართველ წილს ფლობს. ბოსტონის კოლეჯის პროფესორი დევიდ ოლსონი ამბობს, რომ ეს „მნიშვნელოვანი იურიდიული დაცვაა,“ თუმცა FTC-ს მაინც შეუძლია გარიგების გამოძიება, თუკი გამოიკვეთება, რომ ის ბაზარზე უარყოფით გავლენას ახდენს.
მაგრამ ყველა არ იზიარებს ამ მშვიდ შეფასებას. სენატორი ელიზაბეტ უორენი, რომელიც AI სფეროში მკაცრი რეგულაციების მხარდამჭერია, აცხადებს, რომ გარიგება აუცილებლად უნდა შემოწმდეს: „Meta რაც უნდა დაარქვას ამ გარიგებას, თუ ის არღვევს კანონს, ზღუდავს კონკურენციას ან აძლიერებს Meta-ს დომინაციას — რეგულატორებმა უნდა იმოქმედონ.“
FTC-ს უკვე აქვს ანტიმონოპოლიური სარჩელი Meta-ს წინააღმდეგ, რომელშიც კომპანია ეჭვმიტანილია ბაზარზე მონოპოლიის შექმნაში სხვადასხვა პლატფორმის შერწყმით. უცნობია, შეეხებიან თუ არა ამ საქმეში Scale AI-სთან დაკავშირებულ გარიგებას.
ამავდროულად, იუსტიციის დეპარტამენტი იძიებს Google-ის AI ინვესტიციებს. Bloomberg-ის ცნობით, ისინი ამოწმებენ Character.AI-სთან თანამშრომლობას და ცდილობენ დაადგინონ, იყო თუ არა შეთანხმება ანტიმონოპოლიური კონტროლის გვერდის ავლის გზით შემუშავებული. დეპარტამენტი ასევე მუშაობს წესის შემოღებაზე, რომელიც Google-ს დაავალდებულებს წინასწარ აცნობოს AI სფეროში ახალი ინვესტიციების შესახებ.
გაფართოებული ტენდენცია
Meta-სა და Scale AI-ს შორის გარიგება ერთვება ფართო ტენდენციაში, რომლის მიხედვითაც ტექნოლოგიური კომპანიები იყენებენ ინვესტიციებსა და ტალანტების „შეძენას“, რათა უზრუნველყონ წვდომა AI ტექნოლოგიებზე — ისე, რომ თავი აარიდონ სრულმასშტაბიან ანტიმონოპოლიურ შემოწმებას.
როგორც AI სფეროში მეტი ფული და პარტნიორობა ჩნდება, რეგულატორებს მოუწევთ განსაზღვრონ — ამ გარიგებებს მართლაც ბიზნეს-განვითარების მოტივი ამოძრავებს თუ მხოლოდ კონკურენციის თავიდან ასაცილებლად გამოიყენება. ამ ეტაპზე პასუხი შეიძლება დამოკიდებული იყოს იმაზე, რამდენ ძალაუფლებას იძენს კომპანია — თუნდაც ფორმალური კონტროლის გარეშე.
