ბრიუსელი (AP) — ევროკავშირმა ხუთშაბათს განაცხადა, რომ მკვეთრად შეამცირებს თავშესაფრის მოთხოვნებს აფრიკის შვიდი ქვეყნიდან, ახლო აღმოსავლეთიდან და აზიიდან, მათი წარმოშობის უსაფრთხო ქვეყნებად განხილვით, რამაც გამოიწვია ფართო აღშფოთება ადამიანის უფლებათა ჯგუფების მხრიდან მიგრანტთა საერთაშორისო დღეს.
შეთანხმება ევროპის პარლამენტსა და ევროპის საბჭოს, ანუ 27 ევროკავშირის სახელმწიფოს ჯგუფს შორის, ნათქვამია, რომ ქვეყნები უსაფრთხო იქნება, თუ მათ არ აქვთ "შესაბამისი გარემოებები, როგორიცაა განურჩეველი ძალადობა შეიარაღებული კონფლიქტის კონტექსტში."
ბანგლადეშის, კოლუმბიის, ეგვიპტის, კოსოვოს, ინდოეთის, მაროკოსა და ტუნისის მოქალაქეების თავშესაფრის მოთხოვნები "დაჩქარდება, განმცხადებლებმა უნდა დაამტკიცონ, რომ ეს დებულება მათზე არ ვრცელდება", - ნათქვამია შეთანხმების განცხადებაში. "სია შეიძლება მომავალში გაფართოვდეს ევროკავშირის ჩვეულებრივი საკანონმდებლო პროცედურის ფარგლებში."
2024 წელს ევროკავშირის ქვეყნებმა მხარი დაუჭირეს ფართო რეფორმებს ევროკავშირის წარუმატებელი თავშესაფრის სისტემისთვის. წესები მიზნად ისახავდა იმ საკითხების მოგვარებას, რომლებიც 27 ქვეყანას ყოფდა მას შემდეგ, რაც 2015 წელს ევროპაში 1 მილიონზე მეტმა მიგრანტმა შემოიჭრა, უმეტესობა სირიისა და ერაყის ომისგან გარბოდა.
მიგრაციისა და თავშესაფრის პაქტის თანახმად, რომელიც ძალაში შევა 2026 წლის ივნისში, ადამიანებს შეუძლიათ გაგზავნონ იმ ქვეყნებში, რომლებიც უსაფრთხო ქვეყნებად ითვლება, მაგრამ არა ისეთებში, სადაც მათ ემუქრებათ ფიზიკური ზიანის ან დევნის რისკი.
Amnesty International EU-ის ადვოკატმა ოლივია სანდბერგ დიეზმა განაცხადა, რომ ახალი ზომები იყო "საერთაშორისო სამართლებრივი ვალდებულებების გვერდის ავლის სამარცხვინო მცდელობა" და საფრთხეს შეუქმნის მიგრანტებს.
საფრანგეთის დეპუტატმა მელისა კამარამ თქვა, რომ წარმოშობის უსაფრთხო ქვეყნების კონცეფციამ და სხვა ზომებმა, რომლებიც შეთანხმებულია საბჭოსა და პარლამენტის მიერ, "გააღო კარი ევროკავშირის საზღვრებს გარეთ დაბრუნების ჰაბებისთვის, სადაც მესამე ქვეყნის მოქალაქეებს ზოგჯერ არასათანადო მოპყრობას უწევთ თითქმის მონიტორინგის გარეშე" და "უდავოდ აყენებს ათასობით ადამიანს საფრთხის შემცველ სიტუაციებში."
სელინ მიასმა, დანიის ლტოლვილთა საბჭოს ევროკავშირის დირექტორმა, თქვა, რომ "ჩვენ ღრმად შეშფოთებულნი ვართ, რომ ეს დაჩქარებული სისტემა ვერ დაიცავს დაცვის საჭიროების მქონე ადამიანებს, მათ შორის აქტივისტებს, ჟურნალისტებს და მარგინალიზებულ ჯგუფებს იმ ადგილებში, სადაც ადამიანის უფლებები აშკარად საფრთხის ქვეშაა."
იტალიელმა დეპუტატმა ალესანდრო ცირიანმა, რომელიც ევროპის კონსერვატორებისა და რეფორმატორების ჯგუფს მიეკუთვნება, თქვა, რომ აღნიშვნა აგზავნის მკაფიო გზავნილს, რომ ევროკავშირმა გაამკაცრა საზღვრები.
"ევროპას სურს აღსრულებადი წესები და საერთო პასუხისმგებლობა. ახლა ეს ვალდებულება უნდა გახდეს ოპერატიული: ეფექტური დაბრუნება, სტრუქტურირებული თანამშრომლობა მესამე ქვეყნებთან და რეალური ზომები ევროკავშირის წევრი ქვეყნების მხარდასაჭერად", - თქვა მან.
მისი თქმით, უსაფრთხო და არასაიმედო ქვეყნების მკაფიო გამიჯვნა აღმოფხვრის "ზედმეტ ინტერპრეტაციულ გაურკვევლობას", რამაც გამოიწვია ერთგვარი პარალიზება ეროვნული გადაწყვეტილების მიმღებებისთვის საზღვრის კონტროლთან დაკავშირებით.
ეს ზომები ასევე საშუალებას აძლევს ბლოკის ცალკეულ ქვეყნებს, საკუთარი საიმიგრაციო მიზნებისთვის სხვა ქვეყნები უსაფრთხო ქვეყნებად მიიჩნიონ.
