მეტი ნახშირორჟანგი გარემოში საკვებს უფრო კალორიულს ხდის, მაგრამ ნაკლებად ნოყიერს – და ასევე პოტენციურად უფრო ტოქსიკურს, როგორც კვლევამ აჩვენა.
სტერე ტერ ჰარმა, ლეიდენის უნივერსიტეტის ლექტორმა ნიდერლანდებში და ინსტიტუტის სხვა მკვლევარებმა შექმნეს მეთოდი, რათა შეადარონ მრავალი კვლევა მცენარეების პასუხებზე CO2-ის დონის მატებაზე. მისი თქმით, შედეგები შოკისმომგვრელი იყო: მიუხედავად იმისა, რომ მოსავლის მოსავალი იზრდება, ისინი ნაკლებად ნოყიერი ხდება. მიუხედავად იმისა, რომ განსაკუთრებით მცირდება თუთიის დონე, იზრდება ტყვიის დონე.
"ნახე, რამდენად დრამატული იყო ზოგიერთი კვებითი ცვლილება და როგორ განსხვავდებოდა ეს მცენარეებში, დიდი სიურპრიზი იყო", - განუცხადა მან Guardian-ს. "ჩვენ არ ვხედავთ უბრალო განზავების ეფექტს, არამედ ჩვენი საკვების შემადგენლობის სრულ ცვლილებას... ეს ასევე აჩენს კითხვას, უნდა შევცვალოთ თუ არა ჩვენი დიეტა რაიმე გზით, თუ როგორ ვზრდით ან ვაწარმოებთ საკვებს."
მიუხედავად იმისა, რომ მეცნიერები ათწლეულის განმავლობაში აკვირდებიან ატმოსფერულ CO2-ის დონის გავლენას მცენარეებზე, მათი მუშაობა რთული შესადარებელი იყო. ახალმა კვლევამ დაადგინა საბაზისო საზომი, რომელიც მიღებულია დაკვირვებიდან, რომ გაზი, როგორც ჩანს, წრფივ გავლენას ახდენს ზრდაზე, რაც ნიშნავს, რომ თუ CO2-ის დონე გაორმაგდება, ასევე გაორმაგდება მისი გავლენა საკვებ ნივთიერებებზე. ამან შესაძლებელი გახადა თითქმის 60,000 გაზომვის შედარება 32 საკვებ ნივთიერებასა და 43 კულტურაში, მათ შორის ბრინჯში, კარტოფილში, პომიდორსა და ხორბალში.
"მიუხედავად იმისა, რომ წინა კვლევებიდან ბევრი მონაცემი იყო, ცოტა პასუხი იყო", - თქვა ტერ ჰარმა. "ეს კვლევები იყენებდა დაწყვილებულ ექსპერიმენტებს, სადაც მცენარეები იდენტურ პირობებში იზრდებოდნენ, გარდა ერთი რამისა: CO2-ის დონისა. ეს იძლევა შესაძლო ცვლილებების შესახებ ინფორმაციას, მაგრამ, როგორც წესი, ნიმუშის ზომები ძალიან მცირე იყო დასკვნების გამოსატანად. ამ ინდივიდუალური კვლევების ერთმანეთთან შედარება რთული იყო, რადგან, როგორც ვიცით, CO2-ის საბაზისო დონე მუდმივად იზრდება ჩვენს ატმოსფეროში, რაც ნიშნავს, რომ საბაზისო დონე ამ ექსპერიმენტებშიც იზრდება."
მათი "საბაზისო" გაზომვა იყო გაზის კონცენტრაცია 350 ნაწილი მილიონზე - ზოგჯერ მოიხსენიება როგორც ბოლო "უსაფრთხო" დონე. მათ შეადარეს ეს კონცენტრაცია 550 ნაწილი მილიონზე, რომელიც ზოგიერთმა მეცნიერმა 2065 წლისთვის მოსალოდნელ დონედ მიიჩნია. მათი თქმით, ყველაზე საკვებ ნივთიერებებს უარყოფითად უპასუხებდნენ კონცენტრაციის მატებას, საშუალოდ 3.2%-იანი ვარდნით.
თუმცა, თუთია წიწიბურაში შეიძლება დაეცეს 37.5%-მდე, მნიშვნელოვანი კლება ცილაში, თუთიასა და რკინაში აუცილებელ კულტურებში, როგორიცაა ბრინჯი და ხორბალი. მკვლევარებმა გააფრთხილეს "განადგურებული ჯანმრთელობის შედეგები", მათ შორის "დამალული შიმშილი, სადაც ადამიანებს აქვთ საკმარისი საკვები კალორიულად, მაგრამ არასაკმარისი საკვები ნივთიერებები".
გაზების კონცენტრაცია ახლა 425.2 ნაწილია მილიონზე, ნათქვამია ნაშრომში, რამაც უკვე გამოიწვია "მცენარეთა კვების დაქვეითება CO2-ის ზრდის გამო".
კვლევა კლიმატის ცვლილების გავლენის შესახებ კულტურებზე, არა მხოლოდ გარეთ, არამედ ხელოვნურ პირობებში, მზარდი კვლევების ნაწილია. ნიდერლანდები არის მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი სასოფლო-სამეურნეო ექსპორტიორი, რომლის სამი მეოთხედი ექსპორტისთვისაა განკუთვნილი და 4100 ჰექტარზე მეტი სათბური, სადაც მოსავალი იზრდება CO2-ით გამდიდრებულ გარემოში, რათა გაიზარდოს მოსავალი.
"კლიმატის ცვლილება არ არის შორეული პრობლემა", - თქვა ტერ ჰარმა. "ეფექტები უკვე ჩვენს სადილის თეფშზეა."
სხვა ექსპერტებმა მიესალმნენ ჰოლანდიურ კვლევას და განაცხადეს, რომ ეს კარგი საფუძველი იყო შემდგომი გამოძიებისთვის. კორტნი ლეისნერმა, ვირჯინიის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის მცენარეთა და გარემოსდაცვითი მეცნიერებების სკოლის ასისტენტმა პროფესორმა, თანაავტორობდა კვლევას ამ წლის დასაწყისში იმის შესახებ, თუ როგორ შეეძლო მოსავლის გაუმჯობესების სტრატეგიებს CO2-ის უარყოფითი გავლენის წინააღმდეგ ბრძოლა მოსავლის ხარისხზე. "ეს კვლევა გვთავაზობს კრიტიკულ შეხედულებებს იმის შესახებ, თუ როგორ მოქმედებს გარემო პირობები მოსავლის კვებით ხარისხზე, რაც აუცილებელია მომავალი სასურსათო უსაფრთხოების შესანარჩუნებლად", - თქვა მან.
თუმცა, არსებობს სხვა ფაქტორები, როგორიცაა სასუქის გამოყენება, რომლებიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ჩვენი კულტურების კვებითი ღირებულების განსაზღვრაში, თქვა იან ვერჰაგენმა, კლიმატის ცვლილებისა და მდგრადი სოფლის მეურნეობის მკვლევარმა უტრეხტის უნივერსიტეტში.
"მართლაც, მცენარეების კვებითი დონე იცვლება", - თქვა მან. "მე მჯერა, რომ ეს მხოლოდ CO2-თან არის დაკავშირებული... ჩვენ ვიცით, რომ კვება არის საკვების უსაფრთხოებისა და ჯანმრთელობის მთავარი ფაქტორი, ამიტომ ამ თემაზე ფოკუსის შეცვლა ლოგიკურია."
მისი თქმით, მეტი ექსპერიმენტი იქნება საჭირო, რათა დაეხმაროს გამრავლების პროგრამების შემუშავებას გარკვეული კვებითი დონის მქონე კულტურებისთვის სხვადასხვა გარემო სტრესში, რათა უკეთ გავიგოთ სოფლის მეურნეობის პრაქტიკის გავლენა.
მეტა-ანალიზი უფრო მეტ კითხვას აჩენს, ვიდრე პასუხობს, თქვა ტერ ჰარმა - რომელსაც სურს შემდგომი კვლევა კლიმატის ცვლილებისა და საკვები ნივთიერებების შესახებ.
"ჩვენი მიზანი არ არის ხალხის შეშინება", - თქვა მან. "პრობლემის გადაჭრის პირველი ნაბიჯი არის მისი აღიარება და, ამ თვალსაზრისით, ვფიქრობთ, რომ ჩვენი კვლევა შეიძლება სასარგებლო თავსატეხი იყოს."
