ხელისუფლებაში მყოფი „ქართული ოცნება“ გეგმავს, შინაგან საქმეთა სამინისტროში უჩივლოს მათ, ვინც „ლანძღავს“, „შეურაცხყოფს“, „ემუქრება“ და „აბულინგებს“. ამავე პარტიამ ახლახანს აამოქმედა ახალი კანონი, რომლითაც პოლიტიკური თანამდებობების პირების, საჯარო მოხელეების, პოლიციელების შეურაცხყოფა ისჯება. კანონის მიღების შემდეგ პოლიტიკური თანამდებობის პირის შეურაცხყოფა, ლანძღვა-გინება ან მსგავსი გამოხატვა ისჯება 1500 ლარიდან 4000 ლარამდე ჯარიმით ან 45 დღემდე პატიმრობით.
თუ ამ საჩივრით ვინმეს საქართველოში დააპატიმრებენ, საქართველო იქნება არადემოკრატიულ ქვეყნებშიც გამონაკლისი, სადაც ადამიანებს პოლიტიკური პარტიის წარმომადგენლის ლანძღვისთვის აპატიმრებენ. ასეთი რამ არ ხდება არც რუსეთში, ბელარუსში, ირანში ან თურქეთში. აქ მოქალაქეებს ყველაზე ხშირად აპატიმრებენ სახელმწიფოს „ფუნდამენტური სტრუქტურების“, არმიის, მოსამართლეების, რელიგიური ლიდერების ან გაერთიანებული ეროვნული ინტერესების წინააღმდეგ მიმართული „დისკრედიტაციისთვის“.
მაგრამ მხოლოდ იმიტომ, რომ ვინმე, მაგალითად, დუმის დეპუტატს ან თურქ პარლამენტარს სტამბოლიდან აგინებს — მარტო ამ ფაქტით — იშვიათად (თუ საერთოდ) იღებენ პატიმრობის ზომას.
რუსეთი: რეპრესიების ციფრული ფორმატი
რუსეთში სოციალური ქსელები დღეს ხელისუფლების სამიზნეა. კრემლის მიერ მიღებულმა კანონებმა “ყალბი ინფორმაციის”, “მოძულე ენის” და “არმიის დისკრედიტაციის” წინააღმდეგ, უამრავი მოქალაქე დააკავა. მაგალითად:
• 2022 წელს სანქტ-პეტერბურგელი ელენა ოსიპოვა დააკავეს უკრაინაში ომის საწინააღმდეგო პოსტის გამო.
• ალექსეი გორინოვი, მოსკოვის მუნიციპალური დეპუტატი, 7 წლით მიესაჯა იმ განცხადებისთვის, რომელიც სოციალურ ქსელში რუსულ არმიას აკრიტიკებდა.
თურქეთი: ონლაინ “ტერორიზმის” კანონით დევნა
თურქეთის ხელისუფლებამ არაერთხელ გამოიყენა ანტიტერორისტული კანონმდებლობა სოციალურ მედიაში აზრის გამოხატვის წინააღმდეგ. “სოციალური მედიის კანონის” ფარგლებში:
• ჟურნალისტები და მოქალაქეები დააკავეს Twitter-ზე გამოქვეყნებული კრიტიკული პოსტებისთვის.
• 2023 წელს 11 ადამიანი დააკავეს მთავრობის წინააღმდეგ დაწერილი „დეზინფორმაციის“ გამო.
ირანი: ინტერნეტი როგორც ციხე
ირანში სოციალურ მედიაში დაწერილი პოსტები პირდაპირი გზაა დაპატიმრებისკენ. ხელისუფლება სოციალურ ქსელებში გამოხატულ პროტესტს ან პოლიტიკური შეფასებებს “ისლამური მორალისა” და ეროვნული უსაფრთხოების შელახვად მიიჩნევს. მაგალითები მოიცავს:
• ცნობილი აქტივისტი ჰოსეინ რონაგი რამდენჯერმე დააკავეს ტვიტერზე გამოქვეყნებული კრიტიკული მოსაზრებების გამო.
• ქალთა უფლებების დამცველები და სასკოლო მოსწავლეებიც კი იდევნებოდნენ ონლაინ მხარდაჭერის გამო "ქალების, სიცოცხლის, თავისუფლების" მოძრაობისას.
ბელარუსი: მესენჯერში გაგზავნილი სიტყვისთვის პატიმრობა
ლუკაშენკოს რეჟიმში აზრის გამოხატვა ნებისმიერ ონლაინ არხზე შესაძლოა დამთავრდეს პატიმრობით:
• ასობით ადამიანი დააკავეს Telegram-არხებზე წერის ან მათთან კავშირის გამო.
• გავრცელებული შემთხვევაა, როდესაც მოქალაქეებმა დაპატიმრება მხოლოდ “მოწონებისთვის” (like) მიიღეს ოპოზიციურ გვერდზე.
ინდოეთი: ონლაინ კრიტიკა – სახელმწიფო მოღალატეობასთან გათანაბრებული
ინდოეთის ხელისუფლებამ არაერთხელ გამოიყენა "სედიციის" კანონი და კიბერ კანონი სოციალური მედიის კრიტიკის დასასჯელად:
• ჟურნალისტი სიდდიკ კაპანი 2020 წელს დააკავეს ფეისბუკზე დაწერილი პოსტის გამო, რომელიც ეხებოდა ძალადობას უმცირესობათა წინააღმდეგ.
• 2021 წელს ასობით ანგარიში დაბლოკეს და რამდენიმე მოქალაქე დააკავეს პრემიერ-მინისტრის მიმართ გამოთქმული კრიტიკის გამო.
თავისუფალი დემოკრატიული სისტემები განსხვავებულ მიდგომას ირჩევენ: სიძულვილის ენას ებრძვიან არა დევნით, არამედ განათლებით, რეგულაციითა და პლატფორმების თანამონაწილეობით. თუმცა, როცა პოლიტიკური პარტია საუბრობს „დესტრუქციულ და უკიდურესად შეურაცხმყოფელ ენაზე“, მაგრამ არ აკონკრეტებს, ვინ არის განმცხადებელი და კონკრეტულად რა არის საქმე, ჩნდება საფრთხე, რომ პოლიტიკური კრიტიკის ხასიათის გამოხატვა ძალადობრივ გამოხატვასთან გაიგივდეს.
