26 მაისის აღნიშვნასთან ერთად, საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტზე ხელმომწერი ქალების ისტორიები გვინდა შეგახსენოთ, დღეს პატირმობაში მყოფი მზია ამაღლობელის ისტორიის გასააზრებლადაც.
მზია ამაღლობელმა სწორედ 26 მაისს გამოსცა მის მიერვე დაფუძნებული იშვიათი რეგიონული გაზეთი ,,ბათუმელები" და ადგილობრივ საზოგადოებას დამოუკიდებლობის დღე ასე მიულოცა.
გიყვებით 5 ქალის ისტორიას, რომლებმაც ხელი მოაწერეს დამოუკიდებლობის აქტს.
1918 წლის 26 მაისსნაშუადღევს, 5 საათსადა 10 წუთზე, თბილისში, გოლოვინის გამზირზე მდებარე კავკასიის მეფისნაცვლის ყოფილ რეზიდენციაში ხელი მოეწერა საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტს, რომლითაც გამოცხადდა საქართველოს დამოუკიდებლობა. საოკუპაციო ძალამ მოგვიანებით, აქტზე ხელმომწერი ხუთივე ქალი დასაჯა:
ქრისტინე შარაშიძე
ჟურნალისტი ქრისტინე შარაშიძე — რევოლუციური სულის ქალი. 1905 წლიდან სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წევრი იყო. აქტიურად მონაწილეობდა რევოლუციურ გამოსვლებში, მათ შორის 1905 წლის სომეხ-თათართა შეტაკებების დროს მფრინავ სამედიცინო რაზმში. იგი არა მხოლოდ პოლიტიკურად, არამედ პრაქტიკული გმირობითაც გამოირჩეოდა.
1919 წელს დამფუძნებელი კრების წევრად აირჩიეს. იყო უნივერსიტეტის და წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი. საზოგადოებრივ საქმიანობასთან ერთად მუშაობდა ჟურნალისტად და მასწავლებლად. საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ აქტიურად ჩაება ანტისაბჭოთა მოძრაობაში, რის გამოც რამდენჯერმე დააპატიმრეს. ოჯახის წევრები კი დახვრიტეს.
ელისაბედ (ლიზა) ნაკაშიძე-ბოლქვაძე
გურულ ფემინისტურ და სოციალისტურ მოძრაობებში ერთ-ერთი გამორჩეული ფიგურა — ლიზა ნაკაშიძე. მისი პოლიტიკური კარიერა გურიის 1905 წლის რევოლუციურ პროცესებთანაა დაკავშირებული. 1907 წელს გააძევეს ამიერკავკასიიდან, ხოლო 1917 წლის რევოლუციის შემდეგ დაბრუნდა და საზოგადოებრივ საქმიანობას დაუბრუნდა.
ის ერთ-ერთი იმ 5 ქალიდან იყო, ვინც 1919 წელს დამფუძნებელ კრებაში მოხვდა. იყო შრომის კომისიის წევრი და პარტიის ცენტრალური კომიტეტის კანდიდატადაც ითვლებოდა. ანტისაბჭოთა საქმიანობისთვის რამდენჯერმე დააპატიმრეს, გადაასახლეს და საბოლოოდ დახვრიტეს.
ანა სოლოღაშვილი
ანა სოლოღაშვილი — პირველი ქალი დეპუტატი და მასწავლებელი, რომელმაც 1918 წელს ხელი მოაწერა დამოუკიდებლობის აქტს. 1903 წლიდან იყო სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წევრი და მენშევიკების ფრთას მიეკუთვნებოდა.
1921 წლის შემდეგ ეწეოდა ანტისაბჭოთა საქმიანობას და პარალელურად ასწავლიდა. 1937 წელს, დიდი ტერორის წლებში, დააპატიმრეს. ე.წ. „ტროიკამ“ მას დახვრეტა მიუსაჯა „ანტისაბჭოთა პროპაგანდისა“ და „შოვინისტური განწყობების“ გავრცელების ბრალდებით.
ელეონორა ტერ-ფარსეგოვა-მახვილაძე
ელეონორა ტერ-ფარსეგოვა საქართველოში ერთ-ერთი პირველი ქალი აქტივისტი იყო, რომელმაც კიდევ უფრო ადრე, 1902 წელსვე შეუერთდა საქართველოს სოციალ-დემოკრატიულ მუშათა პარტიას. 1905 წლის რევოლუციური ფონის დროს სოხუმში ფაქტობრივად ქალაქის მმართველობაც კი აიღო თავის ხელში ადგილობრივი ჯგუფის დახმარებით.
სამეფო რუსეთის ძალაუფლებისადმი წინააღმდეგობის გამო რამდენჯერმე დააპატიმრეს. მიუხედავად რეპრესიებისა, 1918 წელს აქტიური წევრი გახდა დამოუკიდებლობის პროცესში და ხელი მოაწერა დამოუკიდებლობის აქტს. 1919 წელს აირჩიეს დამფუძნებელი კრების წევრად.
საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ კვლავ არალეგალურ საქმიანობაში ჩაება. 1926 წელს დააპატიმრეს და გაასახლეს. გადასახლების შემდეგ, 30-იან წლებში დაბრუნდა და პედაგოგიური საქმიანობით დაკავდა. მისი გარდაცვალების თარიღი უცნობია — რაც სიმბოლურად ასახავს იმ ეპოქის ქალთა ისტორიების ჩუმად დაკარგულ ფურცლებს.
მინადორა ორჯონიკიძე-ტოროშელიძე
მინადორა ტოროშელიძე იყო ერთ-ერთი პირველი ქალი, რომელმაც თავისი ცხოვრება და განათლება პოლიტიკურ იდეალებს დაუქვემდებარა. წარმოშობით იმერეთიდან, სასწავლებლად ჟენევაში გაემგზავრა, სადაც მარქსიზმის გავლენას დაექვემდებარა და პოლიტიკური ცნობიერება განივითარა. მისი მეუღლე, მალაქია ტოროშელიძე ბოლშევიკი იყო, თუმცა თავად მინადორა მენშევიკური აზროვნების რჩეულ წარმომადგენლად დარჩა მთელი ცხოვრების განმავლობაში.
1918 წლიდან იგი ეროვნული საბჭოს წევრი გახდა და ხელი მოაწერა დამოუკიდებლობის აქტს. დამფუძნებელი კრების წევრად სოციალ-დემოკრატების სიით აირჩიეს, სადაც საქმიანობდა შრომის და სახალხო ჯანმრთელობის კომისიის წევრად.
1921 წლის შემდეგ, საბჭოთა ოკუპაციის პერიოდში, მინადორა აქტიურად მონაწილეობდა ანტისაბჭოთა არალეგალურ მოძრაობაში. სწორედ ამ აქტივობის გამო არაერთხელ დააპატიმრეს, გადაასახლეს, დაუხვრიტეს მეუღლე და შვილები. თავად მხოლოდ 1950 წელს შეძლო დაბრუნება თბილისში. მისი სრული რეაბილიტაცია კი მხოლოდ 1956 წელს მოხდა — როცა უკვე უმეტესობას აღარ ჰქონდა საშუალება სიმართლის თქმისა.
